Zasiłek pogrzebowy to świadczenie wypłacane z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, o które można ubiegać się na wypadek poniesienia przez osobę wnioskującą kosztów związanych z organizacją pogrzebu.  Niniejszy artykuł wyjaśnia, komu i w oparciu, o jakie zasady formalne przysługuje ta forma wsparcia oraz ile wynosi świadczenie w 2021 r. Podsumowanie stanowi z kolei krótkie omówienie procedur obowiązujących podczas składania wniosku o zasiłek pogrzebowy.

W jakich okolicznościach przyznawany jest zasiłek pogrzebowy?

W Polsce zasiłek pogrzebowy przyznaje się na wypadek śmierci:

• ubezpieczonej w ZUS-ie,
• osoby pobierającej świadczenie emerytalne lub rentowe,
• osoby, której przyznano emeryturę pomostową,
• osoby, której przyznano nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
• osoby, która w dniu swojej śmierci nie miała była uprawniona do pobierania emerytury lub renty, aczkolwiek spełniała warunki do jej uzyskania,
• osoby, która pobierała świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny,
• osoby, która pobierała rentę socjalną,
• członka rodziny ubezpieczonego lub członka rodziny osoby pobierającej świadczenie emerytalne lub rentę.

Możliwe jest ponadto przyznanie zasiłku pogrzebowego w razie śmierci ubezpieczonego po ustaniu jego ubezpieczenia, jednakże tylko w sytuacji, gdy śmierć nastąpiła w okresie pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego tej osoby. Co ważne, zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego z powyższych tytułów.

Komu przysługuje zasiłek pogrzebowy?

Świadczenie, jakim jest zasiłek pogrzebowy, przyznaje się osobom, które pokryły koszty pogrzebu osoby zmarłej. Członkami rodziny, którzy ubiegać się o pomoc finansową są m.in.:

• małżonkowie (tj. wdowa lub wdowiec – także pozostający w separacji),
• rodzice, ojczym, macocha oraz osoba przysposabiająca,
• dzieci własne, dzieci drugiego z małżonków oraz dzieci przysposobione (także dzieci wychowane w ramach rodziny zastępczej),
• rodzeństwo,
• dziadkowie,
• wnuki,
• pozostałe osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna.

Oprócz członków rodziny zmarłego o jego wypłacenie wnioskować mogą (o ile pokryli koszty usługi pogrzebowej) także inne podmioty:

• pracodawcy,
• dom pomocy społecznej,
• gmina,
• powiat,
• osoba prawna kościoła lub związku wyznaniowego.

W sytuacji, gdy pogrzeb zorganizowała i opłaciła więcej niż jedna osoba lub podmiot, zasiłek jest dzielony w sposób proporcjonalny do poniesionych kosztów pogrzebu.

Ile wynosi zasiłek pogrzebowy w 2022 roku?

Aktualna wysokość świadczenia pogrzebowego w Polsce obowiązuje od 2011 roku. W 2022 roku jej wartość jest więc niezmienna i wynosi 4000 złotych. Kwota ta przysługuje członkom rodziny zmarłego i jest niezależna od faktycznie poniesionych kosztów pogrzebu. W sytuacji, gdy koszt usługi pogrzebowej opłaciła osoba obca lub podmiot publiczny (np. dom pomocy społecznej), to świadczenie wypłacane jest przez ZUS w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu. Kwota ta jednak nie wyniesie więcej niż 4000 zł.

Gdzie, kiedy i w jaki sposób należy złożyć wniosek o zasiłek pogrzebowy?

Zasiłek pogrzebowy nie jest przyznawany obligatoryjnie ani automatycznie po śmierci bliskiej osoby. By móc skorzystać z tego świadczenia, należy złożyć wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której ta forma wsparcia przysługuje. Niedotrzymanie tego terminu skutkuje wygaśnięciem prawa do zasiłku świadczenia. W wyjątkowych sytuacjach możliwe jest zgłoszenie wniosku w terminie do 12 miesięcy od daty pogrzebu. Dzieje się tak tylko wtedy, gdy wcześniejsze złożenie dokumentów nie było możliwe z powodu np. późniejszego odnalezienia zwłok lub z przyczyn całkowicie niezależnych od osoby wnioskującej.

Ubiegając się o świadczenie, wypełnić należy wniosek wzorowany na druku Z-12. Do składanego do ZUS-u wniosku dołączyć należy akt zgonu (w przypadku, gdy dziecko urodziło się martwe – odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją o śmierci w momencie narodzin). Co istotne, w sytuacji, gdy o zasiłek wnioskuje osoba, będąca członkiem rodziny zmarłego, to aby ZUS samodzielnie pozyskał akt zgonu, we wniosku należy wpisać dane identyfikacyjne osoby zmarłej (imię i nazwisko, numer PESEL, datę zgonu oraz – w przypadku nienadanego numer PESEL – miejsce zgonu) oraz dołączyć dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo z osobą zmarłą oraz zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Wnioskodawca składa ponadto do ZUS-u oryginalne rachunki (np. faktury VAT) wszelkich poniesionych kosztów pogrzebowych, które stanowią niezbywalny warunek otrzymania świadczenia zgodnie z założeniem, iż zasiłek pogrzebowy otrzymują wyłącznie osoby, które pokryły koszty pogrzebu.

Wniosek o zasiłek pogrzebowy można złożyć osobiście lub drogą pocztową, ze względu na sytuację epidemiologiczną w kraju warto także wnioskować online za pośrednictwem specjalnej platformy PUE ZUS.